هدف از این پژوهش بررسی اثر کیتوزان، تیمول و اتمسفر تغییر یافته بر ویژگی های فیزیکوشیمیایی، حسی و میکروبی خربزه تازه برش خورده بود. بدین منظور، برش های خربزه در محلول حاوی درصدهای مختلف کیتوزان (صفر، 1 و 2%) و تیمول (صفر، 25/0 و 5/0%) به مدت 2 دقیقه غوطه ور شدند. برش های تازه میوه پس از پوشش دهی و حذف محلول های اضافی و نمونه شاهد (پوشش داده نشده) در اتمسفر تغییریافته (10% دی اکسید کربن) و اتمسفر طبیعی بسته بندی و به مدت 8 روز در دمایC ͦͦ 4 نگهداری شدند. نتایج بیانگر افزایش میزان دی اکسید کربن و کاهش اکسیژن در بسته بندی تحت اتمسفر اصلاح شده و اتمسفر طبیعی همگام با افزایش دوره ماندگاری بود. اما در نمونه های پوشش دهی شده با کیتوزان و تیمول شدت کاهش اکسیژن و افزایش دی اکسیدکربن کمتر از نمونة شاهد بود. در پایان 8 روز نگهداری، افت وزنی در نمونه های پوشش دهی شده با کیتوزان و تیمول و نگهداری شده تحت اتمسفر تغییر یافته بسیار کمتراز نمونه شاهد بود (34/0% در مقایسه با 60/13%). افزایش غلظت کیتوزان و بسته بندی تحت اتمسفر تغییر یافته سبب افزایش حفظ میزان مواد جامد محلول، اسید قابل تیتراسیون، اسید اسکوربیک و سفتی بافت برش های خربزه شد، اما افزایش غلظت تیمول تاثیر معنی داری بر این ویژگی های کیفی نداشت. شاخص-های رنگی میزان سبزی- قرمزی (a*)، میزان آبی- زردی (b*)، میزان روشنایی (L*) و شاخص قهوه ای شدن (BI) نیز تحت تاثیر نوع بسته بندی و غلظت کیتوزان قرار گرفتند، اما، تیمار با تیمول بر شاخص های رنگی برش خربزه تاثیر معنی داری نداشت. اثر متقابل غلظت کیتوزان و غلظت اسانس نشان داد که برش های خربزه تیمار شده با غلظت 1% کیتوزان و غلظت های 25/0 و 5/0% تیمول دارای کمترین میزان بار میکروبی بودند. پوشش دهی با کیتوزان و تیمول و هم چنین نوع بسته بندی بر همه صفات حسی برش های خربزه (تاثیر معنی داری داشت (05/0 P<)؛ و ارزیابان در پذیرش کلی، غلظت 1%کیتوزان را بر غلظت 2% ترجیح دادند.

حفظ کیفیت و ایمنی مواد غذایی و به طبع آن حفظ سلامتی افراد از دیرباز تاکنون یکی از دغدغه های مهم بشر بوده است. یکی از راهکارهای کارآمد برای حل این مشکل، روی آوردن به بسته بندی مواد غذایی است. شناخت ماهیت مواد غذایی مختلف، پیدایش منابع در دسترس و ایمن و آگاهی از انتظارات مصرف کننده سبب شد تا بسته بندی ها از یک پوشش ساده به بسته بندی های مدرن امروزی با عملکردهای پیشرفته تبدیل شوند. ساخت بسته بندی مناسب هر محصول، علاوه بر حفظ کیفیت و سلامت محصول، می تواند از حجم ضایعات مواد غذایی که در اثر نگهداری نامطلوب به وجود می آید بکاهد. امروزه پلاستیک ها کاربرد گسترده تری نسبت به سایر مواد در صنعت بسته بندی دارند و از آن جایی که این مواد از مشتقات نفتی هستند و علاوه بر مصرف سوخت های فسیلی، سالیان سال در محیط باقی مانده و از منابع تجدید ناپذیر به شمار می آیند، روزبه روز نگرانی های زیست محیطی درباره ی آن ها بیشتر می شود. در این مقاله به مرور جنس های مختلفی که تاکنون در صنعت بسته بندی به کار رفته، مزایا و معایب آن ها و شناخت کلی تکنیک ها و روش های نوین دربسته بندی مواد غذایی می پردازیم. همچنین توجه ویژه ای به بررسی بسته بندی های نوین شده است که در مقایسه با بسته بندی های رایج کنونی در کشور، ویژگی های مطلوب گسترده تری دارند. علی رغم این ویژگی ها همچون حفظ بهتر کیفیت محصول و بازار پسندی بالا، در کشور ما هنوز به طور گسترده صنعتی سازی نشده است. برای جمع آوری این مطالب از اوایل شهریورماه 1401 تا اواخر آذر ماه 1401 تعداد 196 مقاله از موتورهای جستجوگر MDPI، ScienceDirect، Google Scholar، CiteSeerx، Springer، سیویلیکا و پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی (SID) دریافت و مطالعه شد که از بین آن ها 108 منبع مورد استفاده قرار گرفت.

گوشت و جسم ماهی زمانی که ماهی زنده است، استریل در نظر گرفته می­ شود. فساد ماهی می­ تواند خیلی سریع بعد از صید و در طول مراحل مختلف زنجیره تولید، فرآوری و شرایط نگهداری اتّفاق بیفتد. ماهی یک کالا با فسادپذیری بالاست. فساد ماهی به محض مرگ ماهی، شروع می ­ گردد. در شرایط گرمسیری، اگر ماهی به درستی سرد نشده باشد، در مدّت چند ساعت بعد از صید، سریعا ً فاسد می­ گردد. بسته ­ بندی هوشمند یک سیستم حاوی نشان­ گر در داخل یا بیرون بسته است که اطّلاعاتی را در رابطه با بسته ­ بندی و غذا فراهم می ­ نماید. برخی نشان­ گرهایی که دربسته ­ بندی غذای دریایی قرار داده شده ­ اند، برای هشدار مصرف­ کنندگان به تغییرات شیمیایی اتّفاق افتاده در داخل محصول طراحی شده­ اند. بسته ­ بندی هوشمند می ­ تواند به طور مؤثری تغییرات کیفی غذا در طی نگهداری را نشان دهد.

افزایش آگاهی مصرف کنندگان، تغییر در اولویت های غذایی آن ها و گرایش به سمت اقلام غذایی ایمن، منجر به بروز ابداعات و ابتکاراتی نوین در فناوری های بسته بندی مواد غذایی شده است. این مقاله به مرور سیستم های متنوع بسته بندی هوشمند و کاربردهای آن ها در بسته بندی غذایی با جدیدترین فناوری ها می پردازد. سیستم های بسته بندی فعال و هوشمند آن دسته از فناوری های بسته بندی را در بر می گیرد که منجر به تحویل ایمن تر و با کیفیت تر محصولات به مصرف کننده می شود. بسته بندی فعال اشاره به تلفیق افزودنی های مختلف در بسته بندی با هدف حفظ و یا افزایش زمان ماندگاری محصول و کیفیت آن دارد. بسته بندی هوشمند نیز آن دسته از بسته بندی می باشد که بر شرایط مواد غذایی نظارت داشته و اطلاعات سودمندی را در رابطه با کیفیت مواد غذایی بسته بندی شده در طول حمل و نقل و نگهداری ارایه می دهد. این فناوری ها برحسب افزایش تقاضای مواد غذایی ایمن تر و با ماندگاری بهتر طراحی شده اند. هر چند در سال های گذشته این نوع بسته بندی در کشور تولید نشده است، اما مزیت هی بازار این محصولات، قابلیت تقاضا برای مصرف آن ها در بازارهای داخلی و جهانی وجود داشته و آینده روشنی را پیش روی این صنعت نشان می دهد.

مقدمه در عرصه مدیریتی همواره آمار و عملکرد معاونتها و توابع سازمان از اهمیت به سزایی برخوردار است که نیاز به دسترسیلحظهای به آخرین وضعیت موجود سیستم تحت پوشش و پیش بینی حداقلی از وضعیت آینده را دارد، تا سطح کیفی خدمات قابلارایه را هم بهبود بخشد. که همه اینها وجود یک سیستم هوشمند آماری با قابلیت تصمیم سازی را توجیه می نماید. روش کار در این پژوهش سعی بر ایجاد یک سامانه تحت وب یکپارچه به منظور الکترونیکی نمودن فرایندهای تعریف و ثبت اطلاعات آماری به همراه تجمیع دیتاهای پراکنده در سیستم و نهایتا استخراج دانش قابل اطمینان از این دیتاها با استفاده از روش های نوین هوش مصنوعی در جهت تصمیم سازی در زمینه های بهداشت، درمان، آموزش پزشکی و همچنین مدیریت سلامت است. سامانهWebserver software & Learning & هوشمند مدیریت (سهم) دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی با تکنیک ساختMySQL و پایگاهداده PHP در سه فاز به مدت 48 ماه به زبان data mining به صورت تحت وب طراحی و پیادهسازی گردیده است. یافته ها جهت انجام این پژوهش ساختار گردش آماری دانشگاه به 1058 واحد طبقه بندی گردید. با دسته بندی مبتنی بر الگوریتمدرخت تصمیم و بررسی سوابق گزارشات ارایه شده به سازمانهای هم سطح و بالاتر به 269833 قلم واحد، تعداد 376 نوع داده و به تعداد 3885 محتوای داده رسیدیم. در روش پیشنهادی هزینه زمانی انتقال داده ها کمتر از یک دقیقه به ازای هر قلم رسیده است ومنابع انسانی مورد نیاز با توجه به اضافه شدن سنسورهای کنترلی متعدد 2640 نفر ساعت در سال است و صرفه جویی زمانی و مالی قابل ملاحظه ای صورت گرفت. نتیجه گیری طبق یافته های به دست آمده ایجاد یک سیتم مکانیزه توزیع، جمع آوری، کنترل، تحلیل و گزارش دهی شاخصهای آماری که می-تواند دقت بالا و صرفه جویی زمانی، مالی داشته باشد ضروری به نظر میرسد

هدف از این تحقیق، دستیابی به یک فناوری با کارآیی بالا و کم هزینه، برای درجه بندی غیر مخرب بادام به صورت زمان واقعی است. برای نیل به این هدف، نمونه ی آزمایشگاهی یک سامانه ی درجه بندی ضربه-صوتی هوشمند و خودکار مرکب از واحد تغذیه، واحد تشخیص آکوستیک و جداکنندة نیوماتیکی محصول به همراه سامانه ی کنترل کننده ی الکترونیکی ساخته شد. در ارزیابی سامانه ی مزبور برای طبقه بندی ارقام بادام در سه کلاس سنگی، نیمه کاغذی و کاغذی، سیگنال صوتی حاصل از برخورد هسته ی بادام با صفحه ی فولادی، با میکروفون دریافت و ویژگی هایی نظیر دامنه، فاز و چگالی طیف توان پس از پردازش سیگنال ها در حوزه ی زمان و با تبدیل فوریه سریع (FFT) در حوزه ی فرکانس استخراج شد. در کلیه ی آزمایش ها، از شبکه های عصبی نوع پرسپترون چندلایه (MLP) با الگوریتم پس انتشار خطا و تابع یادگیری LM استفاده گردید. در طبقه بندی ارقام بادام به حالت برون خط، میانگین دقت طبقه بندی با داده های اعتبار سنجی 2/96 درصد به دست آمد که این میزان دقت در طبقه بندی برخط، به حدود 88 درصد کاهش یافت. علت احتمالی کاهش دقت در طبقه بندی، تأثیر پراکندگی اندازه یا اختلاف جرم بین نمونه های بادام در هریک از کلاس های سنگی و نیمه کاغذی بوده است.

انواع گوشت سفید و قرمز در مراحل مختلف زنجیره تولید به شدت مستعد فساد میکروبی، اکسیداسیون چربی و سایر عوامل تضعیف کننده کیفیت هستند. بسته­بندی اتمسفر اصلاح شده ازطریق جایگزینی هوای داخل بسته با گاز یا مخلوطی مناسب از گاز­ها (عمدتاً اکسیژن، نیتروژن و دی اکسیدکربن) باتوجه به نوع محصول، با جلوگیری از رشد عوامل فساد میکروبی و اکسیداتیو، موجب افزایش زمان ماندگاری انواع گوشت سفید و قرمز می­گردد. اما با وجود اینکه اتمسفر اصلاح شده حاوی مقادیر بالای اکسیژن موجب ایجاد رنگ قرمز مطلوب در گوشت قرمز می­شود، تغییرات نامطلوبی همچون اکسیداسیون چربی و رشد میکروارگانیسم­های عامل فساد هوازی را نیز به­همراه دارد. از طرف دیگر اتمسفر اصلاح شده حاوی اکسیژن کم، موجب تغییرات رنگ گوشت و فعالیت میکروارگانیسم­های غیرهوازی می­گردد. همچنین اگرچه اتمسفر اصلاح شده حاوی گاز دی اکسیدکربن از رشد میکروارگانیسم ها ممانعت می­کنند، ولی امکان رشد باکتری­های هوازی و بی­هوازی به­خصوص انواع تولیدکننده اسپور در طولانی مدت وجود دارد؛ لذا نیاز به استفاده از سایر فناوری­ها در ترکیب بسته بندی اتمسفر اصلاح شده احساس می شود. می­توان از جاذب­های اکسیژن، ساطع کننده های گاز دی اکسیدکربن، ترکیبات ضدمیکروبی، پوشش­های خوراکی با خاصیت ضدمیکروبی یا حامل این ترکیبات و فناوری­های نوین همچون فرایندهای پرتودهی، میدان الکتریکی پالسی، فشار هیدرواستاتیک بالا، پلاسما سرد و فراصوت برای تکمیل اثربخشی بسته­بندی اتمسفر اصلاح شده در جهت افزایش زمان ماندگاری مواد غذایی استفاده نمود. به­علاوه با استفاده از سامانه­های هوشمند می­توان از ایمنی و کیفیت مواد غذایی در بسته­بندی اتمسفر اصلاح شده، اطمینان حاصل کرد.

فناوری نانو، علم مواد بسیار کوچک است که نقش به سزایی در تولید و بسته بندی مواد غذایی دارد؛ هم چنین به عنوان خلاقانه ترین روش مدرن با ارایه جدیدترین پیشرفت ها در صنعت بسته بندی مواد غذایی در راستای بهبود ویژگی های مکانیکی، ممانعتی و حرارتی بسته بندی ها، شناسایی میکروارگانیسم های بیماری زا و مولد فساد، افزایش زمان ماندگاری مواد غذایی، کاهش ضایعات و هزینه ها، برطرف کردن مسایل زیست محیطی و هم چنین با معرفی بسته بندی های هوشمند، فعال و بهبود یافته با حفظ کیفیت مواد غذایی و جنبه های ایمنی آن نیز شناخته شده است؛ که درک عمومی جهت تحقق این پیشرفت های فناوری بسیار مهم خواهد بود. هم چنین با وجود مقدار اندکی از نانوذرات، تغییر خصوصیات مواد بسته بندی بدون تغییر قابل توجه در ویژگی های تراکم، شفافیت و فرآوری میسر می باشد. بنابراین در این مقاله مروری تلاش می شود تا بر پیاده سازی فناوری نانو به عنوان ابزاری توانمند در توسعه بسته بندی های غذایی در جهت بهبود کیفیت و ایمنی مواد غذایی متمرکز شود. امید است بتوان با بهره گیری از علم فناوری نانو، سیستم های بسته بندی کنونی مواد غذایی را اصلاح کرده و محصولاتی با کیفیت تغذیه ای مناسب تر و ایمن تر را روانه بازار جهانی نمود.